İlkokul, ortaokul ve lise son sınıf öğrencilerinin gözünden metaforlarla ‘Deprem’ ('Earthquake' with metaphors through the eyes of primary, secondary and high school senior students)

Ayhan Alpaslan ÇELİK &
Kerim GÜNDOĞDU

doi:https://doi.org/10.5281/zenodo.7513428

Orjinal Araştırma Makalesi | Rumeli Eğitim Araştırmaları Dergisi 2022, Cil. 2(3) 36-59

İlkokul, ortaokul ve lise son sınıf öğrencilerinin gözünden metaforlarla ‘Deprem’ ('Earthquake' with metaphors through the eyes of primary, secondary and high school senior students)

Ayhan Alpaslan ÇELİK & Kerim GÜNDOĞDU

ss. 36 - 59 | DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.7513428 | Makale No: read.2022.007

Yayın tarihi: Aralık 21, 2022 | Okunma Sayısı: 105 | İndirilme Sayısı: 209

PDF İndir

Özet

Bu araştırma ilkokul, ortaokul ve lise son sınıf öğrencilerinin deprem kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeleri belirlemek ve sınıf düzeyleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyabilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim yöntemine göre desenlenmiştir. Araştırma verileri 2020/2021 eğitim öğretim yılında İzmir ili Buca ilçesindeki devlet okullarından sağlanmıştır. Çalışma grubunu oluşturan katılımcılar amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örneklemesi yöntemleri ile belirlenmiştir. Araştırma verileri ‘Deprem ……gibidir/benzer, çünkü…….’ şeklinde açık uçlu soru bulunan yapılandırılmış form ile elde edilmiş ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Toplam 461 öğrenciden 277 geçerli metafora ulaşılmıştır. İlkokul son sınıf öğrencilerinin ürettikleri 40 farklı çeşit 82 metafor sekiz kavramsal kategoride toplanmıştır. Ortaokul son sınıf öğrencilerinin ürettikleri 44 farklı çeşit 92 metafor on bir kategoride toplanmıştır. Lise son sınıf öğrencilerinin ürettikleri 62 farklı 103 metafor da on bir kategoride toplanmıştır. Elde edilen bulgulardan sınıf düzeyleri arasında metafor ve kategorilerde büyük benzerlikler olduğu, tüm katılımcıların deprem olgusunu bir ‘son’ olarak gördükleri, en çok üretilen metaforun ‘Felaket’ olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca araştırmada elde edilen bir başka sonuç; öğrencilerin sınıf düzeyi yükseldikçe, aldıkları eğitime paralele olarak deprem olgusunu bir doğa olayı olarak görme düzeylerinin azaldığı sonucudur. Bu sonuç eğitim açısından düşündürücü bulunmuştur. Bu bağlamda afet eğitimlerinin uygulanmasına yönelik öneriler geliştirilmiştir.

This study was carried out in order to determine the mental images of primary, secondary and high school senior students regarding the concept of earthquake and to reveal the similarities and differences between their grade levels. The study was designed according to the phenomenological method, one of the qualitative research methods. The research data were obtained from the state schools in Buca in Izmir in the academic year 2020/2021. Participants in the were determined using the maximum diversity and criteria sampling methods, one of the purposeful sampling methods. The research data were obtained with a structured form with open-ended questions such as "Earthquake is like / similar because ……." and analyzed with content analysis technique. 277 valid metaphors were reached from a total of 461 students. 40 different types of 82 metaphors produced by primary school senior students were collected in eight conceptual categories. 44 different kinds of 92 metaphors produced by secondary school senior students were collected in eleven categories. And also 62 different types of 103 metaphors produced by senior high school students in eleven categories. From the findings obtained, it was concluded that there are great similarities in metaphors and categories between grade levels, that all participants see the phenomenon of earthquake as an "end" and that the most produced metaphor is "Disaster". In addition, another result obtained in the research; It is the result that as the grade level of the students increases, the level of seeing the earthquake phenomenon as a natural event decreases in parallel with the education they receive. This result was thought-provoking in terms of education. In this context, suggestions for the implementation of disaster education have been developed.

Anahtar Kelimeler: Deprem algısı, metafor, ilkokul, ortaokul, lise son sınıf öğrencileri (Earthquake perception, metaphor, primary, secondary and high school senior students)

Bu makaleye nasıl atıf yapılır?

APA 6th edition
CELIK, A.A. & GUNDOGDU, . (2022). İlkokul, ortaokul ve lise son sınıf öğrencilerinin gözünden metaforlarla ‘Deprem’ ('Earthquake' with metaphors through the eyes of primary, secondary and high school senior students) . Rumeli Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 36-59. doi: 10.5281/zenodo.7513428

Harvard
CELIK, A. and GUNDOGDU, . (2022). İlkokul, ortaokul ve lise son sınıf öğrencilerinin gözünden metaforlarla ‘Deprem’ ('Earthquake' with metaphors through the eyes of primary, secondary and high school senior students) . Rumeli Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), pp. 36-59.

Chicago 16th edition
CELIK, Ayhan Alpaslan and Kerim GUNDOGDU (2022). "İlkokul, ortaokul ve lise son sınıf öğrencilerinin gözünden metaforlarla ‘Deprem’ ('Earthquake' with metaphors through the eyes of primary, secondary and high school senior students) ". Rumeli Eğitim Araştırmaları Dergisi 2 (3):36-59. doi:10.5281/zenodo.7513428.

Kaynakça

Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361

Afacan, Ö. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen ve fen ve teknoloji öğretmeni kavramlarına yönelik metafor durumları. Educational Sciences, 6(1), 1242-1254.

AFAD, (2020). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü. https://www.afad.gov.tr/açıklamalı afet-yönetimi-terimleri-sözlüğü. Erişim Tarihi: 26.12.2020.

Ahioğlu Lindberg, E.N. (2011). Piaget ve ergenlikte bilişsel gelişim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 1-10.

Akbaba Altun, S. ve Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının eğitim kavramına ilişkin metaforik algıları. Theory and Practice, 19(3), 329-354.

Aksoy, B. (2013). Depremi yaşamış olan 9. Sınıf öğrencilerinin ‘deprem’ kavramına yönelik algılarının nitel açıdan incelenmesi. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 5(1), 247-265.

Akyel, R. (2000). Gölyaka’da Deprem. İstanbul: Gren Ajans.

Altun, T. ve Camadan, F. (2013). Rehber öğretmenlerin rehber öğretmen (Psikolojik Danışman) kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 883-918.

Aykaç, N. ve Çelik, Ö. (2014). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 39(173), 328-340.

Başaran, İ. E. (1982). Eğitim Psikolojisi, Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri. Ankara: Emel Matbaası.

Ben- Peretz, M., Mendelson, N. and Kron, F. W. (2003). How teachers in different educational contexts view their roles. Teaching and Teacher Education, https://doi.org/10.1016/S0742-051X(02)00100-2 adresinden 13.04.2021 tarihinde erişilmiştir.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.

Cerit, Y. (2010). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.

Cohen, L., Manion, M. and Morrison, K. (2005). Research methods in education. Taylor & Francis e-Library

Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. (Çev. M. Bütün). Ankara: Eğiten Kitap.

Çelik, A. A. (2020). İlkokul öğretmenlerinin afete hazırlık düzeyleri ile afet eğitiminin eğitim programlarındaki yerine yönelik görüşleri. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya

Çobanoğlu, N. ve Gökalp, S. (2015). Öğretmen adaylarının okul müdürüne ilişkin meteforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (31), 279-295.

Çulha Özbaş, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmeni olarak, ben kimim? Sosyal bilgiler öğretmenlerinin mesleki kimliklerine yönelik görüşlerinin metafor analizi yoluyla incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 7(2), 821-838.

Değirmenvi Y. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının “doğal afet” kavramına ilişkin geliştirdikleri metaforların incelenmesi. International Journal of Geography and Geography Education. 39, 83-94.

Değirmenci, Y. ve İlter, İ. (2013). Coğrafya Dersi Öğretim Programında Doğal Afetler. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 276-303.

Dietiker, L.(2015) Mathematical story: A metaphor for mathematics curriculum. Educ Stud Math. https://doi.org/10.1007/s10649-015-9627-x

Doğan, Y. (2007). İlköğretim çağındaki 10-14 yaş grubu öğrencilerinin gelişim özellikleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 155-187.

Doğru, M. and Saraç, E. (2013). Metaphors of primary school students relating to the concept of global warming. Educational Research and Reviews, 8(21), 2071- 2082.

Ekici, G. ve Akdeniz, H. (2018). Öğretmen adaylarının sınıfta disiplin sağlamak kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 26-37.

Ekiz, D. ve Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 21(2), 439-458.

Eşref, N. ve Ramazan, S. (2018). Okul psikolojik danışmanlarının velilere ilişkin algıları: Bir metafor çalışması. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 59-75.

Gander, M. J. and Gardiner, H. W. (2001). Çocuk ve ergen gelişimi (Child and adolescent development. (Çevirenler: Dönmez, A.; Çelen, N.; Bekir Onur). 4.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.

Gökçe, A. T. ve Bülbül, T. (2014). Okul bir insan bedenidir: Meslek lisesi öğrencilerinin okul algılarına yönelik bir metafor çalışması. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 63-88.

Gökçe, O., Özden, Ş. ve Demir, A. (2008). Türkiye’de afetlerin mekansal ve istatistiksel dağılımı, afet bilgileri envanteri. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Müdürlüğü Yayını, Ankara

Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 126-141.

Hassaine, S., Boughanmi, F., Guéhéneuc, Y.G., Hamel, S. and Antoniol, G. (2011). Change ımpact analysis: An earthquake metaphor. https://www.researchgate.net/publication/224251013_Change_Impact_Analysis_An_Earthquake_Metaphor adresinden 16.01.2021 tarihinde erişilmiştir.

Hacıhafızlıoğlu, Ö., Karadeniz, Ş. ve Dalgıç, G. (2011). Okul yöneticilerinin teknoloji liderliğine ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 97-121.

Hassaine, S., Boughamni, F., Guéhéneuc, Y. G., Hamel, S. and Antoniol, G. (2011). Change impact analysis: An earthquake metaphor. DOI: 10.1109/ICPC.2011.54 · Source: IEEE Xplore

Inbar, D. E. (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77-92.

Jensen, D. (2016). Metaphors as a bridge to understanding educational and social contexts. International Journal of Qualitative Methods. 5(1), 36-54.

Karakuş, U. (2014). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18 (29), 97-116

Kaya, H. (2010). Metaphors developed by secondary school students towards ‘earthquake’ concept. Educational Research and Review, 5(11), 712-718.

Kılınç, Y. (2013). Metaphors developed by high-school students towards the concept of ‘flood’. Educational Research and Reviews, 8(8), 354-360.

Kliebard, M.H. (2009). Curriculum theory of metaphor. Theory Into Practise 21(1), 11-17.

Koçak, O. (2011). Okul müdürlerinin; öğrencilik, öğretmenlik ve müdürlük dönemlerindeki okul yöneticiliğine ilişkin metaforik algıları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).

Küçüktepe, S. E. ve Gürültü, E. (2014). Öğretmenlerin “yapılandırmacı öğretmen” kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 282-305.

Lakoff, G. and Jhonson, M. (2005). Metaforlar. Hayat, anlam ve dil. (Çev.G.Y.Demir). Paradigma Yayınları, İstanbul. (Orijinal yayın tarihi, 1980).

Levy, M. and Salvari M. (2000). Deprem Kuşağı: Deprem Nedir? Ne Değildir? (Çev. Turgut GÜRER). İstanbul: Doğan Kitapçılık A.Ş.

Maya, İ. ve Sarı B. (2016). Türkiye’de afet eğitimi ve MEB müfredatındaki afet eğitimi konularının değerlendirilmesi. 8. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale.

MEB (2019). Okul tabanlı afet eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü Yayını.

Merriam, S. B. (1988). Case study research in education: A qualitative approach. San Francisco: Jossey-Bass.

Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications, Inc.

Özbaşı, B. Ç. ve Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 211-228.

Özdemir, S. M. (2012). Eğitim programı kavramına ilişkin öğretmen adaylarının metaforik algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(3), 369-393.

Özdemir, S. ve Akkaya, E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 295-322.

Patton, Q. P. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. E. Bukova Güzel; H. Demircioğlu). Ankara: Pegem Akademi.

Pesen, A., Kara, İ. ve Gedik. M. (2015). Çocuk gelişimi bölümü 2. sınıf öğrencilerinin müdür kavramına ilişkin metafor algıları. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5), 28-48.

Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.

Saban, A., Kockeber, B. N. and Saban, A. (2007). Prospective teachers’s conceptions of teaching and learning revealed through metephor analysis. Learning and Instruction, 17(2), 123-139.

Senemoğlu, N. (2000). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.

Sever, R. (2018). Doğal çevre sorunları. Sever R. ve Yalçınkaya E. (Ed.), Çevre Eğitimi (s. 39-72). Ankara: Pegem Akademi.

Singh, K. (2010). Metaphor as a tool in educational leadership classrooms. Management in Education, 24(3) 127-131.

Sipahioğlu. Ş. (2012). Doğal afetler sorunu. Özgen N. (Ed.), Ankara: Eğiten Kitap.

Sosyal, D. ve Afacan, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi ve fen ve teknoloji öğretmeni kavramlarına yönelik metafor durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 287-306.

Soydan, E. ve Alpaslan, N.-. (2016). Medyanın doğal afetlerdeki işlevi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, (7) , 53-64

Takeuchi, Y., Mulyasari, F., and Shaw, R. (2011). Roles of family and community in disaster education. In disaster education (pp. 77-94). Emerald Group Publishing Limited.

Taymaz, M. (2001). Doğal afet zararlarını azaltma çalışmaları. Afet-Eğitim-Haber-Bilim Dergisi, 1(2), 4-5.

Turhan, M. ve Yaraş, Z. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin öğretmen, disiplin, müdür, sınıf kuralları, ödül ve ceza kavramlarına ilişkin metafor algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 129-145.

Turan, M., Yıldırım, E. ve Tıkman, F. (2016). Öğretmen adaylarının eğitim ve bazı temel kavramlara ilişkin metaforik algıları. Education Sciences, 11(4), 217-242.

Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://www.researchgate.net/publication/259828893_Learning_about_Qualitative_Document_Analysis.

Yavuzer, H. (1984). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, Bilimsel Sorunlar Dizisi.

Yazıcı, Ö. ve Ulu Kalın, Ö. (2018). Doğal afet için kavramsal metaforların karşılaştırmalı analizi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 25-40

Yıldırım A. ve Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.

Yılmaz, A. ve Yanarateş, E. (2020). Öğretmen adaylarının “su kirliliği” kavramına yönelik metaforik algılarının veri çeşitlemesi yoluyla belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1500-1528.

Yin, R. K. (1994). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks: Sage.

Cilt 2 Sayı 3

Aralık 2022

Tüm Makaleler