Orjinal Araştırma Makalesi | Rumeli Eğitim Araştırmaları Dergisi 2021, Cil. 0(1) 18-29
Eda Buğdaylı
ss. 18 - 29 | DOI: https://doi.org/10.53688/re.3 | Makale No: read.2021.002
Yayın tarihi: Aralık 01, 2021 | Okunma Sayısı: 40 | İndirilme Sayısı: 298
Özet
Felsefe, sorgulama ve merak üzerine temellenen, yapısı itibariyle insanların asırlardır “bilme” arzusunu karşılayan bir alan olmuştur. İnsan bilmeyi isteyen ve bu yolda çaba sarf eden bir varlıktır ve bu çaba akılla mümkündür. Felsefe de insanın akıl yoluyla evreni anlamaya ve aydınlatmaya çalışmasıdır. İnsan aklını kullanarak kendisinde bir takım davranış değişikliği oluşturur ki bu da eğitimin kapsamına girer. Bu bağlamda eğitim ve felsefe arasında sıkı bir ilişki olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Eğitim dendiğinde birçok filozof doğrudan ya da dolaylı olarak felsefelerini eğitim ile bağdaştırmışlardır. Bunlardan ikisi Sokrates ve Platon’dur. Sokrates ve Platon eğitimi felsefe açısından irdelemişlerdir. Sokrates’in eğitimin ve bilginin gücüne inanması ve bu yolda aklı yüceltmesi, erdemle bilgiyi özdeş kılması, Platon’un ise Sokrates’in bu görüşlerini devam ettirmesi, Nietzsche tarafından eleştirilere maruz kalmalarına neden olmuştur. Sokrates bir ahlâk filozofu olarak ahlâklı bir yaşamın insana mutluluk getireceğini ancak bunun da akılsal bir yolla mümkün olduğunu savunmaktadır. Onun ardılı olan Platon da Sokrates’in görüşlerini desteklemektedir. Bu noktada Nietzsche, insanın sadece akılsal bir varlık olarak ele alınmasına karşı çıkmaktadır. Çünkü Nietzsche’ye göre insanın sadece akıl varlığı olarak ele alınması, onun duygularını bir kenara itmek anlamına gelmektedir. Böylesi bir durum Nietzsche açısından kabul edilemez. İnsan bir akıl varlığı olduğu kadar duygu varlığıdır da. Bu açıdan bakıldığında Sokrates’in “mutluluk=erdem=akıl” bazlı felsefesi Nietzsche için mümkün değildir. Nietzsche’ye göre mutluluk akıldan çok içgüdüyle ilgilidir. Bu noktada Nietzsche’nin Platon’a yönelik eleştirilerinin nedeni de Sokrates’de olduğu gibi, aklın erdemle, erdemin de mutlulukla özdeşleştirilmesine yöneliktir.
Anahtar Kelimeler: Eğitim, felsefe, akıl, ahlâk (Education, philosophy, reason, morality)
Bu makaleye nasıl atıf yapılır? |
---|
APA 6th edition Harvard Chicago 16th edition |